Sıfatlar ikiye ayrılır
A. NİTELEME
SIFATLARI: Varlıkların renklerini, biçimlerini, durumlarını
bildirirler. Varlığa nasıl sorusunu sorduğumuzda karşılık olarak bulduğumuz
kelimelerin hepsi NİTELEME SIFATIdır.
1. İşaret Sıfatları: Varlıkları işaret yoluyla
belirtirler (Bu çocuk çok yaramaz, Şu defter senin mi?...)
2. Sayı Sıfatları: Varlıkların sayılarını
belirten sıfatlardır. Dörde
ayrılır:
- a) Asıl Sayı Sıfatları:
Asal sayılarla ifade edilirler (üç kalem, Adamın onüç biberonu var...)
- b) Sıra Sayı Sıfatları:
Varlıkların sırasını belirten sıfatlardır (birinci ıraya geç, üçüncü
çocuk...)
- c) Üleştirme Sayı Sıfatları:
Varlıkları bölüştürürlen kullanılan sıfatlardır.
(İkişer ikişer pay edelim. beşer kilo...)
- d) Kesir Sayı Sıfatları:
Bütünün bölünen parçalarını ifade eden sıfatlardır.(yarım düzine, çeyrek
ekmek, dörtte üç peynir...)
3. Belgisiz Sıfatlar: Varlıkları belli belirsiz
belirten sıfatlardır. (bazız günler, birkaç adam, hiçbir gün...)
4. Soru Sıfatları: Varlıkarı soru yoluyla
belirten sıfatlardır. (Hangi çocuk, kaç kitap, nasıl elma...)
SIFAT
TAMLAMASI:
İsimlerin sıfatlarla oluşturdukları tamlamalara SIFAT
TAMLAMASI denir.
Bir sıfat tamlamasında tamlayan sıfat, tamlanan isimdir. Buna göre bir
kelimenin sıfat olup olmadığını anlamak için, cümle içinde oluşturduğu
tamlamaya bakılmalıdır. Bir kelime sıfat ise, mutlaka ondan sonra gelen bir
isim bulunmaktadır.
Yaşlı
adam güçlükle yürüyordu.
Birkaç çocuk
ormana doğru koşuyordu.
Okuldan eve on beş
dakikada varmış...
SIFATLARDA
PEKİŞTİRME:
Yamyassı
bir burun... Koskocaman
bir kulak... Kapkara
bir ten... Yemyeşil
iki göz...
a) İkilem dedğimiz aynı sıfatın tekrar edilmesi yoluyla:
uzun uzun kavaklar, tatlı tatlı bakışlar, iri iri taşlar, kara kara gözler,
büyük büyük binalar, geniş geniş yollar...
b) Tekrar edilen sıfatların arasına "mı" getirilerilerek
yapılarn pekiştirme;
tatlı mı tatlı nar, güzel mi güzel çiçekler, kara mı kara gözler, beyaz mı
beyaz gömlekler, uzun mu uzun kollar...
c) Bazı isimler tekrar edilerek sıfat olarak pekiştirilmiş
biçimde kullanılırlar:
dilim dilim karpuz, sıra sıra kamyonlar, avuç avuç para, sepet sepet üzüm, sürü
sürü koyunlar...
d) Birbirine anlam bakımından yakın olan ve uygun getirilen
kelimelerle yapılan pekiştirme:
açık saçık söz, kırık dökük eşya, anlı şanlı paşa, eğri büğrü yazı
B. BELİRTME SIFATLARI: Varlıkları; işaret, sayı,
belirsizlik veya soru yönelterek belirten sıfatlara BELİRTME
SIFATLARI denir. Belirtme
sıfatları dörde ayrılır.
Yapılan
işlem sıfatları pekiştirmektir.
Sıfatlar başka şekillerde de pekiştirilirler Bunlar sırasıyla:
NOT: Sıfatlar cümlede yüklemin anlamını
tamamladıkları zaman ZARF TÜMLECİ olurlar.
Böylece bu sıfatlar, zarf tümleci olarak isimlendirilirler.
Adam,
kıpkırmızı
oldu. Rüzgar tatlı tatlı
esiyordu, Bazıları abuk
sabuk konuşuyor
Cümlelerde
koyu yazılmış kelimeler, pekiştirme sıfatları gibi gözükmelerine rağmen,
cümlede zarf görevini üstlenmişlerdir.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder